Yarıyıl tatili başlıyor. Peki yarıyıl tatilinde çocuklar ne yapmalı. Salgın hastalık Covid-19 Pandemi dönemini yaşadığımız, yeni varyantların ortaya çıktığı bugünlerde Çocuklarımız tatilini geçirirken onlara nasıl davranmalı ve nasıl yönlendirmeliyiz. Oğuzkaan Koleji Yönetim Kurulu Üyesi ve Eğitim Koordinatörü Hatice Yılmaz ile Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Birimi, öğrenci ve velilere yarı yıl tatili ile ilgili çok önemli tavsiyelerde bulundu.
Salgın sürecinde eğitime verilen aranın ardından başlayan 2021-2022 eğitim öğretim dönemi öğrenciler için oldukça zorlayıcı bir süreç oldu. Bugünlerde ülke genelinde yaşanan kar yağışı nedeniyle yarıyıl tatili öğrenciler için çok daha eğlenceli geçecektir. Bu dönem okula uyum, öğrenme kayıplarının telafisi, sosyal – duygusal becerilerin geri kazanılması için yapılan çalışmalarla geçti ve nihayet sömestir tatili geldi. Tüm öğrencilerin sabırsızlıkla beklediği yarıyıl tatili 21 Ocak Cuma günü son ders zilinin çalmasıyla başlıyor. Yarıyıl tatili, eğitim ve öğretime iki haftalığına ara verilmesinden ibaret gibi gözükse de aslında öğrencilerin gelişimleri için çok önemlidir. Şimdi, önümüzdeki bu iki haftalık süreci de iyi yönetmek gerekiyor. Hem birinci dönem öğrenilen bilgileri pekiştirecek, hem yeterli şekilde dinlenecek, hem de ikinci döneme hazır olacak şekilde planlı olmak en büyük önceliğimiz olmalı. Çocukların kendilerine zaman ayırması, dinlenmesi ve ikinci dönem hazırlığı kadar ailece yapılacak etkinlikler de önemli olacaktır. Ailece yapılacak olan planlarda, ailenin bir bireyi olarak çocuğun da fikirlerinin alınıyor olması ona kendisini değerli hissettirecek ve okulda öğrendiklerini sergileme şansı verecektir. Öğrencilerin zaman yönetimi becerilerini olumlu etkileyeceği için ailece planlama yapmak onlar için değerli bir örnek olacaktır.
Okul zamanı yapmaya fırsat bulamadığı uzaktaki arkadaşlarıyla zaman geçirmek, kitap okumak, oyun oynamak gibi etkinliklere de plan içinde zaman ayırmak, çocukların bu planlara uyma motivasyonunu arttıracaktır.
Yarıyıl tatili, öğretmenler için bir dinlenme, geçen dönemin değerlendirmesini yapma ve bir sonraki dönemin planını gözden geçirme zamanıdır. Öğrenciler için de aynı durum geçerlidir. Tatili dinlenme, eğlenme ve yeni dönem hazırlığı açısından verimli geçirmeniz için bazı tavsiyeler:
Anaokulu ve İlkokul Velileri için:
Pandemi koşullarında yaşanan kısıtlamalardan sonra kesintisiz devam eden eğitim öğretim yılının, ilk yarıyıl tatiline girecek çocukların heyecanı göz ardı edilmemeli. Tatil, ders çalışmayı, kitap okumayı, soru çözmeyi bırakmak demek değildir.
Derslerle ilgili olarak yapılacak çalışmalarda çocuğun eğlenceli vakit geçirmesi öncelikli olmalıdır. Eksikleri olduğunu düşündüğü ya da pekiştirmeye ihtiyaç duyduğu konular üzerinde çalışırken ebeveyn olarak onun yanında olmalı ve motivasyonunu yüksek tutmak için başarılarını onunla kutlamalısınız.
Teknoloji başında geçirilen sürenin okul sürecindeki gibi sınırlı ve kontrollü olmasına dikkat edilmelidir. Dijital oyunlar yerine gerçek insanlarla sosyal oyunlar oynama olanağı bulacağı ortamlar oluşturmalısınız. Pandemi kurallarına uygun şekilde, kalabalık ve kapalı olmayan mekânlarda etkinlikler planlamalısınız. Örneğin, tatilin ilk haftası yurt genelinde kar yağışı etkisi gözüktüğünü bildiğimiz için karda yapılacak etkinlikler ile ilgili bir listeyi çocuk ile yapabilirsiniz. Şehir dışında bir tatil planı yapıyorsanız, bunun açık hava etkinliklerinden oluşmasına dikkat edebilirsiniz. Böylece çocuk, teknoloji ile değil, sizle, arkadaşlarıyla ve gerçek yaşamın içinde zaman geçirebilir.
İlgileri doğrultusunda yeni yerler, yeni kitaplar, yeni oyunlar, el becerisine yönelik etkinlikler ve spor aktiviteleri keşfetmesi sağlanabilir. Salgın sebebi ile gidemediğiniz müze ya da sergileri takip edebilir, onun düşünsel dünyasına yeni bir pencere açabilirsiniz.
İlkokul çağındaki çocuklar yönlendirici ve disiplinli yol göstericilikten hoşlanırlar; çünkü aileleri onların gözünde hala büyüktür. Ders çalışmak konusunda sizden alacakları taktikler ve soru çözümlerindeki yardımlarınız, çocuklarınız tarafından memnuniyet ile karşılanacaktır.
Ortaokul ve Lise Öğrencileri için:
Ders çeşitliliği, sınavlar ve yoğun çalışma temposu sebepleriyle ortaokul ve lise yılları, öğrenciler için her zaman ilkokula göre daha yorucu olmuştur. Son iki senedir süren salgın önlemleri ile oluşan eksikleri gidermek için hem ortaokul hem lise öğrencileri geçtiğimiz dört ay içinde daha da yorucu bir süreç geçirdi. Özellikle 5. sınıflar ortaokula, 9. sınıflar ise liseye yeni başladıkları için bu yeni sistemlere uyum sağlamak için de ayrıca zorlandılar.
Öncelikleri belirleyin: Okulda öğrendiklerimizi unutmamak için bir plan gerekecektir. Bu planlama öncesi öğrencilerin kendilerine şu soruları sorup yanıtlaması işlerini kolaylaştırır: “Ben ilk dönem neler öğrendim? Hangi derste hangi konuları işledik? Beni en çok hangi konular heyecanlandırdı? Hangi konularda zorluk çektim?”. Bu soruların yanıtları, tekrar etmekten keyif alacağımız ve tekrar etmeye muhtaç olduğumuz dersleri, yani önceliklerimizi belirlemeye yarar.
Plan Yapın: Tatilde neler yapacaksınız bir düşünün ve derslere günlük olarak ne kadar zaman ayıracağınızı belirleyin. 8-10 saat arası uyku süresi ile yemek ve öz bakıma ayrılacak ortalama 3 saatlik süreyi çıkarınca elinizde günlük olarak 11-13 saat arası bir zaman olacak. Günlük olarak bu sürenin 3-4 saatini derse ayırmanız halinde, ilk dönem öğrendiğiniz her şeyi tekrar edecek zamanınız olacaktır. Geriye kalan süreyi de aileniz, arkadaşlarınız, kitaplarınız ve diğer etkinlikleriniz için kullanabilirsiniz. Bunu yapmak için şu yöntemi uygulayabilirsiniz. Bir A3 kağıdı ikiye ayırıp ya da büyük boy bir defterin karşılıklı iki sayfasını kullanıp 1. hafta ve 2. hafta planlarını yan yana oluşturabilirsiniz. Kağıdı yedi eşit satıra ayırıp, gün içinde yapacaklarınızı sırasıyla yazabilirsiniz. Kırtasiyelerde de boş tablolar halinde haftalık planlayıcılar ve organizerler satılmakta, onları da kullanabilirsiniz.
Kitap Okuyun: Kitap okumak, anlama hızınızı, öğrenme becerilerinizi, hayal gücünüzü, kültürel bilginizi, akıl yürütme becerilerinizi geliştirir. Bu sayede kitap okumak, okuldaki başarınıza da olumlu etki edecektir. Yarıyıl tatilinde bitireceğiniz kitapların bir listesini yapın. Güvendiğiniz bir büyüğünüzden kitap tavsiyesi de alabilirsiniz.
Günlük Tutun: Yazmak, duygu ve düşüncelerinizi ifade etme becerinizi geliştirir. Ara tatilde yaptıklarınızı gün gün yazarak hem yaptığınız çalışmaları gözden geçirirsiniz hem de ilerleyen zamanlar için kendinize bir hatıra bırakmış olursunuz. Tatil dönüşü rehber öğretmeninizle günlüklerinizi paylaşıp beraber değerlendirme yapabilirsiniz.
Ailenizle ve Arkadaşlarınızla Zaman Geçirin: Tatil, yani okula gitmemek, aileniz ve arkadaşlarınızla geçireceğiniz daha uzun zamanınız olduğu anlamına gelir. Sinemaya, tiyatroya, müzeye veya başka bir faaliyete gidebilir, kaliteli zaman geçirebilirsiniz. Anneniz ve babanızla birlikte onların özel ilgi alanlarına yönelik planlar yapabilirsiniz. Okul zamanı bir araya gelemediğiniz arkadaşlarınızla beraber plan yapıp güzel anılar biriktireceğiniz bir gün yaşayabilirsiniz.
Dersleri Akıllıca Tekrar Edin: Tekrar edeceğiniz dersleri belirledikten sonra bunları zamanı verimli kullanarak çalışmanız çok önemli. Konu ile ilgili kitaptaki tüm metinleri tekrar okumak, zaman kaybı olacaktır. Kitaptan ya da yardımcı kaynaktan konu başlıklarını gözden geçirip, ünite sonu sorulara yanıt verip veremediğinizi denetleyin. Bu süreçte eksikleriniz varsa görebileceksiniz. Yeni keşfettiğiniz anlamları ve bilgileri, kendi sözcüklerinizle defterinize yazmanız öğrenmenizi kuvvetlendirecektir. Bu eksikleri belirlemek için dönem boyunca olduğunuz deneme sınavı ya da benzeri toplu sınavların sonuçlarına bakabilir, varsa okulunuzun dijital platformlarındaki sınav sonuç karnelerini inceleyebilirsiniz. Eğer okulunuzda böyle bir sistem yoksa ya da sınavlar yapılmadıysa, bir soru bankası edinip ilgili konularla ilgili birer test çözerek durumunuzu görebilirsiniz. Zorlandığınız konularla ilgili en iyi araçlar soru çözümlü kaynak kitaplar olabilir. Bu konularda ilgili branş öğretmenlerinden tavsiye alabilirsiniz.
Sağlığınıza Dikkat Edin: Tatilde öğrencinin sağlığına da dikkat etmesi oldukça önemlidir. Tatil boyunca alınan besinlere dikkat etmek, öğünleri düzenli ve zamanında yemek, özellikle kış aylarına denk gelen yarıyıl tatilinde mevsim şartlarına uygun giyinmek ve yaralanma riski taşıyan aktivitelerden sakınmak sağlık için oldukça önemlidir. Bunun yanında, kendinize yapacağınız en büyük iyilik uyku saatlerinizin düzenli olmasına dikkat etmektir; uykusuzluk ya da yetersiz ve kalitesiz uyku sadece derslerinizi değil, serbest zamanlardaki etkinliklerden aldığınız keyfi de olumsuz etkiler.
Televizyona, Bilgisayara, Telefona Sınır koyun; Tatil, kuralların olmadığı, çocukların diledikleri kadar televizyon seyredip bilgisayarda, telefonda, tablette oyun oynadıkları ve geç saatte yatıp, geç saatte uyandığımız bir süreç olmamalıdır. Tatil, okulda geçirilen süreye verilen bir aradır. Bilimsel araştırmalar gösteriyor ki ekran önünde geçirilen süre dinlendirici değil aksine beyin için son derece yorucu. Bu yüzden ekran önünde esniyoruz, sürekli atıştırmak istiyoruz, sırt ve bacak ağrıları yaşıyoruz. Tatili, bir arınma dönemi olarak görüp teknolojiye de ara vermek normalde yapamadığınız etkinliklere zaman ayırmanızı kolaylaştırır. Zaten okul zamanında yeterince ders çalışınca ödül olarak başına geçtiğiniz bu teknolojik cihazlarla başbaşa geçen bir tatil verimli olmadığı gibi okul başladığında ders ve uyku saatlerine uyum sağlamanıza da engel olacaktır. Bu sebeple televizyon, bilgisayar, tablet gibi araçlarla geçireceğiniz zamanı sınırlandırmanız, size iyi gelecektir.
LGS (8. Sınıf) ve YKS (12. Sınıf) Öğrencileri için:
LGS ve YKS’ye hazırlanan öğrenciler, yani sınav öğrencileri için tatil, ders çalışmaya okulda değil, evde/özel öğretim kursunda devam edilen süre anlamına gelmektedir. Normal okul dönemindeki ders saatleri ile benzer şekilde çalışmayan her öğrenci, çalışan öğrencilerin gerisinde kalacak demektir. Ne yazık ki sıralama sınavı olan LGS ve YKS içindeki rakipleriniz çalıştığı ve sizin çalışmadığınız her dakika sizin bu sıralamada geriye gittiğiniz anlamına gelecektir.
Bu sebeple, birçok okulda yarıyıl tatili kampları yapılmakta ve bazı aileler öğrencilerini bu gibi özel kamplara kayıt ettirmektedir. Eğer siz de böyle bir kampa katılıyorsanız, bu kampa katılış sebeplerinizi zihninizden geçirin ve hatta bir kağıda yazın. Bu sayede bu kampta geçecek yoğun süreçte her yorulduğunuz anda, orada olma sebebinizi hatırlayıp kendinizi motive edebilirsiniz.
Eğer evde çalışma yapacaksanız aşağıdaki adımları uygulayarak kendinizi sınava yönelik hazırlayabilirsiniz:
- Birinci Dönem aldığınız tüm dersleri ve anlatılmış olan konu başlıklarını bir kâğıda yazın.
- Tüm konu başlıklarından en az bir tane test edinin (Soru bankası, fasikül, deneme kitapçığı, vb).
- Bu konu başlıklarından hangilerine ne kadar hâkim olduğunuzu anlamak için her birinden 1 adet test çözün.
- Bu testlerin sonuçlarına göre hangi derslerin hangi konularını tekrar çalışacağınızı belirleyin.
- Belirlediğiniz derslerin o konularını tekrar çalışarak, üzerlerine kontrol testleri çözün.
- Bu konular ile ilgili kafanıza takılan her türlü soruyu bir yere not ederek, ikinci dönem başında ilgili öğretmenlere sormak için hazırlık yapın. Gerekirse bunun için özel bir defter tutun ya da mevcut ders defterinizde özel bir alan oluşturun.
- 30-40 dakikalık periyotlar halinde çalışın ve 10 dakikalık molalar verin.
- Bu molalarda yapılacak şey sadece uzanmak, balkonda oturmak olabilir; ama kesinlikle cep telefonu, televizyon ya da bilgisayar ile ilgilenilmemelidir, bu araçlar sizi dinlendirmez, yeni bilgilerin zihninize kazınmasına engel olur, yani öğrenme sürecinizi baltalar.
Gününüzü, molalar ve ders çalışma seansları toplamının 3 saati geçmeyen ders bloklarına bölün. Yüksek başarı hedefi olan bir öğrenci, üç blok yani toplam 9 saatlik bir çalışmayı rahatlıkla yapabilmelidir. Eğer okuma becerilerinizde eksikler olduğu için yanlışlarınız çıkıyorsa sadece ders çalışmak yerine gününüzün 3 saatlik bir bölümünü kitap, makale ya da dergi okumaya ayırabilirsiniz. Bu okumalarda, önemli olduğunu düşünüğünüz kısımları bir not defterine yazmak ve bunları gözden geçirmek de zihinsel süreçlerinizi hızlandıracaktır.
Bazıları için tüm sorumlulukları bir seferde bitirmek gerekir; çünkü uzun bir ara verdiği zaman tekrar yoğunlaşıp derse geri dönemez. Bazı öğrenciler ise uzun saatler boyunca çalıştığı zaman verimi giderek düşer; uzun bir araya ihtiyaç duyar. Bunu da hesaba katarak 3 saatlik bloklarınızı 2 ya da 4 saatlik de yapabilirsiniz.
LGS sayısal kısmı 80 dakika, sözel kısmı 75 dakika sürüyor. Bu sebeple, ortaokul öğrencilerinin 80 dakika boyunca test çözebilme dayanıklılığına erişecek bir planlama yapmaları gerekir. YKS’de ise TYT 135 dakika, AYT ise 180 dakika sürmektedir. YKS’ye hazırlanan bir öğrencinin en az 2 saat 15 dakika boyunca, ideal olarak ise 3 saat boyunca aralıksız olarak test çözme dayanıklılığına erişmesi başarı için çok önemlidir. Bu dayanıklılığı elde edecek şekilde bir planlama yapılabilir. Önce ne kadar süre boyunca dayandığınızı tespit edip, 5’er dakika şeklinde bu süreyi uzatıp, kendinizi zorlayın. Soru başına düşen süreyi azalttıkça hızlanıyor olacaksınız. Unutmayın, aynı spor dallarındaki gibi sınav için verilen kısıtlı sürede başarılı olmak da bir antrenman sistemi gerektirmektedir.
Bunun yanında, öğrencinin kendisine has öğrenme tarzını ve kendisine uygun öğrenme ortamını bilmesi de önemlidir. Okullardaki rehberlik servislerinden bu konuda destek alan çocuklar, edindikleri bu bilgiler ile daha verimli çalışma ortamları yaratabilir ve daha etkin çalışabilirler.
LGS ve YKS Velileri için: Öğrenciler için sözü edilen tüm konularda, ebeveynler de öğrencilerinin ihtiyaçlarına göre onlar için uygun çalışma ortamlarının yaratılması, iyi beslenmeleri ve düzenli uyku alışkanlıkları konularında ellerinden geleni yapmalıdırlar. Bunun yanında öğrencilerin psikolojik ve sosyal ihtiyaçları konusunda da dikkatli olmak gereklidir.
Ortaokul öğrencileri konusunda özellikle temkinli olmak gerekir. Bu çocuklar, yoğun stres sebebi ile hem ilkokul hem de lise öğrencisi özellikleri gösterebilirler. Beklenmedik ağlama nöbetleri ya da şiddetli agresif davranışlarla karşılaşabilirsiniz. Çocuğun özelliklerine göre onunla vakit geçirmek ve emeklerini takdir etmek ya da arkadaşları ile vakit geçirerek rahatlaması sağlamak gerekebilir.
Lise dönemindeki çocukların gözünde ise ebeveynler “eski zamandan kalma” oldukları için, çocuğun yanında bu konularda en az onun kadar tecrübesizmiş gibi davranmak bu çocuklar için daha rahatlatıcı bir tavırdır. Çoğunlukla aile ile değil de arkadaşları ile vakit geçirmek isteyen bir yaş grubu olduğunu ve tatilde olduğunu hesaba katarak arkadaşları ile vakit geçirmesine de olanak sağlamak gerekir. Yalnız, dışarıda geçirilecek vakit konusundaki aile içinde verilmiş olan kısıtlayıcı kurallar esnetilmemelidir. Aksi takdirde, tatil boyunca çocuk eve sadece uyumak için gelme hakkını elde ettiğini düşünmeye başlayabilir. Ders çalışmak konusunda verilecek tavsiyeler göz ardı edebilir ya da yardım tekliflerini geri çevirebilirler; bu konularda çok ısrarcı olmak, çocuğun o an olumsuz duygular yaşamasına ve bunu derslerle eşleştirerek ders çalışmaktan uzaklaşmasına sebep olabilir. Böyle durumlarda, onun kendi yaşamı için en iyi kararı vereceğine güvendiklerini, kafası karışmış ise onlardan ya da kendi belirlediği ve güvendiği bir öğretmeninden yardım istemesinin ona iyi gelebileceği teklif edilmeli ve onun karar vermesi için süre tanınmalıdır.
Gerek ortaokul gerek lise öğrencileri için psikolojik destek ihtiyacı, okulun olmadığı ve öğrencinin kendi başına çok zaman geçirdiği tatil dönemlerinde ortaya çıkabilir. Bu durumları göz ardı etmemeli ve öğrencinin ihtiyaç duyduğu desteğin sağlanması hem sağlığı hem de başarısı için önemlidir.